/ Coaching osobisty/
Czynniki zapalne, obniżające poczucie własnej wartości u dzieci
Jeśli dziecko jest często krytykowane, oceniane, porównywane z innymi osobami, jeśli ze swoimi smutkami, problemami, codziennymi sprawami zostaje „samo sobie”, jeśli zamiast wsparcia, rozmowy i ciepła, otrzymuje chłód emocjonalny, ciągłe nakazy i zakazy wówczas uczy się, jak spełniać oczekiwania innych osób. Uczy się jak być coraz bardziej dopasowane do wyznaczonego, postawionego przed nim wzorca. Poprzez realizowanie schematu, składającego się z nakazów i zakazów, uczy się, jak spełniać czyjeś oczekiwania i potrzeby, jak działać według wyznaczonych wzorców i schematów, jednakże wtedy, może zacząć zatracać kontakt ze swoimi emocjami i nie do końca uświadamiać sobie, co tak naprawdę czuje, gdyż potrzeby własne w takiej sytuacji spychane są na dalszy plan na margines. Dziecko bardziej uczy się jak uszczęśliwiać innych a niżeli zaspokajać swoje potrzeby emocjonalne. Dziecko, któremu stawiane są ciągłe nakazy i zakazy, które często doświadcza oceny lub krytyki, uczy się myśleć o sobie i czuć, że nie jest „wystarczająco dobre”. Z czasem z tego powodu może zacząć odczuwać frustrację, spowodowaną takim stanem i frustracja ta może sprawić, iż zacznie w pewnych sytuacjach reagować nerwowo. Będzie rozdrażnione, albo w drugą stronę, może stracić chęci, energię do działania i przestanie się starać lub zamknie w sobie, gdyż będzie odczuwać, że i tak nie jest w stanie spełnić oczekiwań. Stan takich negatywnych odczuć i emocji, wpływa na myśli dziecka o sobie samym czyli na tzw. samoocenę. Nie sposób nie zauważyć tutaj, że negatywne myśli mają także wpływ na kształtujące się poczucie własnej wartości.
Co ma wpływ na poczucie własnej wartości u dziecka? Gorąca piątka:
atmosfera w domu – okazywanie miłości, czułości, szacunku, zrozumienia, wsparcia lub chłód emocjonalny, rygor, krytyka, zbyt wysokie wymagania. Wymagania niedostosowane do wieku lub zdolności i umiejętności dziecka, mogą mocno zaburzyć jego obraz siebie, zniechęcić do codziennych zajęć i obowiązków a w konsekwencji osłabić poczucie własnej wartości. Również atmosfera w domu, to, co dziecko odczuwa w związku z panującą w domu atmosferą ma wpływ na jego samopoczucie. Napięcie, krzyk, ciągły pośpiech, brak zainteresowania problemami dziecka sprawiają, że czuję się ono zostawione samo sobie lub odtrącone
postawy rodziców – dziecko naśladuje rodzica i obserwuje w codziennych sytuacjach życiowych w tych trudnych również i uczy się jak reagować w danej sytuacji. Od postawy rodzica często zależy, czy dziecko poczuje strach, obawę, czy też stawi czoła wyzwaniu i poradzi sobie z nim. Jeśli rodzic swoją postawą pokazuję dziecku niepewność, napięcie, zestresowanie, nerwowość, to dziecko właśnie takie odczucia będzie gromadziło w sobie a to z kolei będzie osłabiało jego poczucie własnej wartości
nauka jak dziecko ma radzić sobie z opinią, oceną i krytyką - aby dziecko potrafiło poradzić sobie z krytyką i nie brało jej zbyt mocno „do siebie”, powinno czuć wsparcie w rodzicach, ale również wsparcie w sobie samym, które nazywa się: mocnym poczuciem własnej wartości. Reakcja na krytykę zależy od wielu czynników. Trzeba dużo rozmawiać z dzieckiem i tłumaczyć mu, że cudza opinia nie może wpływać na to, co myśli o sobie samym, na to co czuje. Nie może również wpływać na jego cele i marzenia. Udzielając opinii czy oceny, każdy kieruje się innymi przesłankami i motywami, ponadto każdy człowiek ma inne postrzeganie, ponieważ ma różne doświadczenie życiowe i osobowość. Dlatego bardzo ważne jest tłumaczenie dziecku tego, co ma wpływ na opinię, ocenę. Żyjemy w świecie w którym jest coraz więcej opinii, oceny, porównań i krytyki, dlatego mocno podkreślam, że nauka radzenia sobie z tym u dziecka jest priorytetem, tak mocnym, jak wzmacnianie jego poczucia własnej wartości. Silniejsza wartość, silniejsze wparcie, to łatwiejsze i sprawniejsze radzenie sobie z krytyką
pasje i zainteresowania dziecka - bardzo ważne, aby dziecko rozwijało swoje talenty, aby poświęcało poza obowiązkami też część swojego czasu na to w czym wykazuje zdolności, co lubi robić, co daje mu radość i dziecięcą frajdę. Jeśli dziecko rozwija się i realizuje w jakiejś dziedzinie w której czuje się dobrze i pewnie, wówczas jego poczucie wartości umacnia się. Poprzez odczuwanie pozytywnych emocji stajemy się bardziej radośni, otwarci i nasze samopoczucie sprzyja wtedy większej pewności siebie. Dziecko, które zrobi coś dobrze i dostanie za to pochwałę, czuje się pewniejsze od dziecka, które nie realizuje swoich zainteresowań
socjalizacja i adaptacja dziecka w środowisku przedszkolnym, szkolnym, rówieśniczym - aspekt przyzwyczajenia się dziecka do przedszkola, szkoły i jego samopoczucie pośród innych dzieci ma ogromny wpływ na poczucie własnej wartości. Niestety w dużym stopniu rodzic nie ma wpływu na to, jak szybko jego dziecko zaadaptuje się do nowych warunków otoczeniowych do rówieśników, czy środowiska szkolno-przedszkolnego. Zależy to od osobowości dziecka oraz od rówieśników i nauczycieli, czy wesprą go w tym procesie. Oczywiście dziecko, które pójdzie do przedszkola ze swoim kolegą czy koleżanką z podwórka, którą lubi i zna, łatwiej i szybciej zaadaptuje się w nowym miejscu, pośród pozostałych dzieci. Można również tutaj zastosować system wzmocnień i nagród które wesprą dziecko i wpłyną na jego adaptację.
10 zasad wzmacniających poczucie wartości u dziecka:
Poczucie własnej wartości metafora wieży
Poczucie własnej wartości jest, jak wieża, którą buduje się krok po kroku, klocek po klocku powoli. Natomiast wieżę można łatwo zburzyć, dlatego trzeba o nią dbać, aby rosła i wzmacniała swoje konstrukcje. Tak samo jest z poczuciem własnej wartości, nie jest nam dane mocne i silne raz na zawsze. Wiele czynników je kształtuje i na nie wpływa: sytuacje życiowe, otoczenie, relacje, środowisko rodzinne i rówieśnicze, osiągnięcia lub ich brak. Należy uczyć się dbać i umieć dbać o tą wieżę, szczególnie w chwilach ciężkich, trudnych w chwilach wyzwań życiowych.
Autor treści: Jolanta Włosińska
